ZAMEK KRZYŻTOPÓR
Zamek Krzyżtopór to ruiny powstałej w latach 1621–1644 rezydencji pałacowej otoczonej fortyfikacjami bastionowymi położonej w miejscowości Ujazd w województwie świętokrzyskim. Ufundowany został przez Krzysztofa Ossolińskiego. Była to jedna z największych budowli zamkowo-pałacowych w Europie przed powstaniem Wersalu.
Brama wjazdowa jest ozdobiona dwoma wielkimi płaskorzeźbami krzyża i topora. Topór to godło herbowe rodu Ossolińskich, natomiast krzyż interpretowany jest jako symbol przynależności do kościoła katolickiego. Współczesna nazwa Krzyżtopór wywodzona jest właśnie od tych symboli. Pierwotnie jednak budowla nazywana była Krzysztopór i być może pierwszy jej człon zawiera imię fundatora.
Unikatowy zabytek, zbudowany w ważnym momencie ewolucji nowożytnej rezydencji możnowładczej w Rzeczpospolitej, stanowi połączenie zamku z pałacem, nowożytnej fortecy z otwartą rezydencją. Obiekt wyróżnia duży stopień zachowania oryginalnych murów i obwarowania.
W 1655 roku zamek zajęli, a później obrabowali Szwedzi. Do ostatecznego dzieła zniszczenia przyczynili się stacjonujący w nim konfederaci barscy. Ruina była miejscem schronienia powstańców styczniowych, okolicznej ludności w czasie zaciętych tu walk I wojny światowej, oddziałów partyzanckich w czasie walk z wojskami hitlerowskimi, czy wreszcie magazynem i poligonem dla wojsk Armii Czerwonej.
Od przeszło dwóch dekad ruiny zamku będące własnością Gminy Olkusz są poddawane pracom ratunkowym, konserwatorskim i częściowej rekonstrukcji. W tym czasie odbudowano bramę wjazdową, a odkryte mury i piwnice zamku średniego zostały zabezpieczone przeszklonym pawilonem. W latach 2012–2014 zrekonstruowano część murów zamku górnego i wieży, gdzie powstał taras widokowy, a także wybudowano dwa drewniane mosty. Tradycyjnie w tym niezwykły miejscu w ostatni weekend maja odbywa się Turniej Rycerski o Szablę Krzysztofa Ossolińskiego.
Odwiedziny tego magicznego miejsca zwieńczył zakup poniższego magnesa.
Jedną z najbardziej znanych krzyżtoporskich legend jest legenda o
Białej Damie, złej i okrutnej mieszkance majestatycznego zamku.
Zapraszamy do galerii zdjęć Zamku Krzyżtopór.
Zamek stoi przy drodze łączącej Iwaniska z Klimontowem, około 15 km na południowy zachód od Opatowa. Więcej informacji na stronie krzyztopor.org.pl